Η μουσική εξ ορισμού είναι η τέχνη του ήχου, είναι η τέχνη που χρησιμοποιεί όλες εκείνες τις τεχνικές με σκοπό να ¨δαμάσει¨ τα τέσσερα βασικά χαρακτηριστικά του ήχου (ύψος, διάρκεια, ένταση και χροιά ), δημιουργώντας συνθέσεις είτε μονοφωνικές είτε πολυφωνικές . Η τέχνη του Απόλλωνα, η μουσική, πήρε το όνομα της από τις εννέα μούσες της αρχαίας Ελληνικής Μυθολογίας και σημαίνει το σύνολο των τεχνών Θέατρο, ποίηση κλπ.
Η μουσική ως μέσο έκφρασης των ανθρώπων χρησιμοποιήθηκε από τους αρχαίους ακόμα πολιτισμούς. Δεν είναι τυχαίο ότι όλοι ανεξαρτήτως οι πολιτισμοί είχαν δημιουργήσει το δικό τους μουσικό σύστημα, μέσα από το οποίο εξέφραζαν την καθημερινότητα τους, υμνούσαν ένδοξους θρύλους ηρώων ή λάτρευαν τους θεούς τους. Η μουσική στην αρχαιότητα κατείχε πρωτεύουσα θέση στην εκπαίδευση των νέων. Οι διδάσκοντες της εποχής πίστευαν πως η μουσική εξημερώνει το ανθρώπινο πνεύμα και απομακρύνει τις πνευματικές αλλά και σωματικές κακουχίες της καθημερινότητας, συμβάλλοντας στη διαμόρφωση του ήθους και της παιδείας των νέων της εποχής.
Όμως πόσο σημαντική είναι μουσική παιδεία για τον σύγχρονο άνθρωπο;
Ο σύγχρονος άνθρωπος στην προσπάθεια του να ευημερήσει σε έναν σκληρό κοινωνικό ιστό με απαιτήσεις και υποχρεώσεις , έχει περιορίσει την μουσική σε μέσω ψυχαγωγίας και διασκέδασης. Η μουσική παιδεία πλέον δεν κατέχει την θέση που κατείχε στην αρχαιότητα. Η έλλειψη όμως μουσικής παιδείας σημαίνει αυτομάτως και αποχή από ένα μέσο έκφρασης και ανάπτυξης συναισθημάτων, αποχή από ανάπτυξη εγκεφαλικών και κινητικών δεξιοτήτων που έχουν άμεση επίδραση στην αυτοπεποίθηση και τη γενικότερη ψυχοσύνθεση του ατόμου. Το μάθημα της μουσικής δεν είναι μόνο το τραγούδι ή το παίξιμο ενός μουσικού οργάνου, ένας άνθρωπος που ασχολείται με τη μουσική πρέπει να χρησιμοποιήσει πολλαπλές ικανότητες και συχνά να τις εκδηλώνει ταυτόχρονα. Για παράδειγμα, οι άνθρωποι χρησιμοποιούν τα αυτιά και τα μάτια τους, καθώς και τους μικρούς και μεγάλους μύες, λέει ο Kenneth Guilmartin. Μια μελέτη του E. Glenn Schellenberg στο Πανεπιστήμιο του Τορόντο στο Mississauga, όπως δημοσιεύθηκε σε τεύχος της Επιστήμης της Ψυχολογίας το 2004, διαπίστωσε μια μικρή αύξηση στο δείκτη νοημοσύνης των παιδιών που τους παρείχαν εβδομαδιαία μαθήματα φωνητικής και πιάνου. Παραδόξως, τα παιδιά που είχαν παρακολουθήσει μαθήματα μουσικής κατά τη διάρκεια της σχολικής χρονιάς είχαν κατά μέσο όρο τρεις βαθμούς υψηλότερο IQ από τις άλλες ομάδες. Έρευνες επίσης δείχνουν ότι ο εγκέφαλος ενός μουσικού, ακόμη και ενός νεαρού, λειτουργεί διαφορετικά από ότι ενός που δεν είναι μουσικός. «Υπάρχει έρευνα στο τομέα της Νευρολογίας για τα παιδιά που ασχολούνται με τη μουσική ότι έχουν μεγαλύτερη αύξηση της νευρωνικής δραστηριότητας από τα παιδιά που δεν ασχολούνται με τη μουσική. Όταν είσαι μουσικός και παίζεις κάποιο μουσικό όργανο, πρέπει να χρησιμοποιείς περισσότερο τον εγκεφάλου σου. Το 2007 έρευνα από τον Christopher Johnson, καθηγητή της μουσικής εκπαίδευσης και μουσικοθεραπείας στο Πανεπιστήμιο του Κάνσας, έδειξε ότι οι μαθητές στα δημοτικά σχολεία με προγράμματα ανώτερης μουσικής εκπαίδευσης σκόραραν περίπου 22% υψηλότερο στα αγγλικά και 20% υψηλότερο στα μαθηματικά σε τυποποιημένες εξετάσεις, σε σύγκριση με τα σχολεία χαμηλής ποιότητας μουσικών προγραμμάτων, τα παραπάνω αποτελέσματα παρατηρήθηκαν ανεξάρτητα από κοινωνικοοικονομικές ανισότητες μεταξύ των σχολείων ή των σχολικών περιφερειών. Είναι σημαντικό λοιπόν να κατανοήσουμε πως η μουσική μπορεί να βελτιώσει τις ικανότητες του παιδιού σας στη μάθηση και σε μη μουσικά καθήκοντα. Όπως εξηγεί ο Pruett, τα πολλαπλά οφέλη της μουσικής εκπαίδευσης περιλαμβάνουν τη πειθαρχία, την εκμάθηση δεξιοτήτων, το να ανήκεις στον μουσικό κόσμο, το να ανήκεις κάπου που είσαι υπερήφανος, ακόμα και να προσπαθείς να διαχειριστείς μια κατάσταση με ένα μέτριο δάσκαλο.
Η μουσική ως θεραπευτικό μέσο
Στις μέρες μας η μουσική εκτός από μέσω έκφρασης και διασκέδασης, κι εκτός από τα πολλαπλά οφέλη που μπορεί να κρύβει για τον άνθρωπο, αποτελεί ένα σύγχρονο μέσο θεραπείας ψυχικής και κατ’ επέκταση σωματικής. Επιστημονικές έρευνες έδειξαν πως η διδασκαλία της μουσικής επιδρά θεραπευτικά σε ανθρώπους με συναισθηματικές δυσκολίες λόγω άγχους στρες κλπ., σε παιδιά με μαθησιακές δυσκολίες καθώς και σε άτομα με ειδικές ανάγκες και αναπτυξιακές διαταραχές. Με αυτό το δεδομένο η μουσική έγινε εργαλείο θεραπείας στα χέρια επιστημόνων διαφόρων ανθρωπιστικών ειδικοτήτων με ιδιαιτέρως ενθαρρυντικά αποτελέσματα. Η βασική αρχή της μουσικοθεραπείας στηρίζεται στη δεδομένη επιρροή της μουσικής στον ανθρώπινο ψυχισμό. Η μουσική στη μουσικοθεραπεία χρησιμοποιείται ως μέσο επικοινωνίας, έκφρασης και δημιουργικότητας, προσφέροντας στα άτομα που έχουν περιορισμένες δυνατότητες λεκτικής επικοινωνίας έναν εναλλακτικό τρόπο επικοινωνίας και έκφρασης. Παράλληλα όμως αφορά και τα άτομα που ενώ μπορεί να έχουν μία άρτια ικανότητα επικοινωνίας μέσα από το λόγο, παρόλα αυτά μπορεί να αντιμετωπίζουν δυσκολία έκφρασης μέσα από αυτόν, και κατά συνέπεια η συγκεκριμένη θεραπεία μπορεί να τους προσφέρει εναλλακτικές διεξόδους έκφρασης, με την ενίσχυση της αυτοπεποίθησης και της κοινωνικής ζωής.
Στο Ωδείο μας η μουσική δεν αποτελεί απλά αντικείμενο διδασκαλίας αλλά τρόπος ζωής. Η μουσική δεν είναι ένα ατομικό μάθημα στείρας γνώσης μεταφερόμενης από την αίθουσα διδασκαλίας στο δωμάτιο μελέτης, αλλά τρόπο επικοινωνίας ανθρώπων που επικοινωνούν (μέσω της ορχήστρας), ανθρώπων που εκφράζονται αποδίδοντας μια μελωδία , δεν είναι η οφθαλμοποιημένη μουσική αποστήθισης κανόνων, αλλά η αναγνώριση των ήχων αυτών που καθορίζουν το στιλ και το ύφος. Η μουσική για όλους εμάς εδώ στο Ωδείο Νότα Νότα είναι ένα ατελείωτο ταξίδι αναζήτησης και πειραματισμού, διδακτικό προσωπικό και μαθητές ζούμε την μουσική ως μέσω κοινωνίας.
«Χωρίς μουσική, η ζωή θα ήταν ένα λάθος» Φρίντριχ Νίτσε.
